Hoe toon je proactief gedrag tijdens het sollicitatiegesprek? 4 tips

De competentie “proactief handelen” is erg populair op de arbeidsmarkt. Voor veel vacatures, met name in de sales, is het een standaard onderdeel van de functievereisten.

Proactief gedrag uit zich onder andere in het nemen van initiatief en het anticiperen op kansen. Je doet niet alleen wat je wordt opgedragen, maar gaat ook op zoek naar mogelijkheden om zelf invulling aan je werk te geven. Je bent betrokken en denkt na over hoe je het bedrijf verder kunt helpen.

De beste manier om proactief gedrag te tonen, is dus door het letterlijk te laten zien op de werkvloer. Maar hoe doe je dat als je nog geen werk hebt? Hoe laat je tijdens een sollicitatiegesprek zien dat je proactief bent?

Om deze vragen te kunnen beantwoorden, beschrijven we een aantal indicatoren van proactief gedrag en leggen we uit hoe je ze kunt gebruiken tijdens het sollicitatiegesprek.

Indicatoren van proactief gedrag

Proactieve mensen reageren niet op gebeurtenissen, maar ondernemen actie vóórdat er iets gebeurt. Een proactieve houding wordt dan ook gekenmerkt door:

• Het nemen van initiatief
• Anticiperen op kansen en bedreigingen
• Vooruitkijken en toekomstgericht handelen

Om proactiviteit uit te stralen tijdens het sollicitatiegesprek, kun je gebruik maken van de bovenstaande indicatoren. We raden je aan om hier tijdens de voorbereiding al mee aan de slag te gaan, omdat het lastig is om on-the-spot met initiatieven of kansen voor het bedrijf te komen.

In elk sollicitatiegesprek komt een aantal standaard vragen aan bod. Maak gebruik van dit gegeven en bereid een aantal antwoorden voor waarin jouw proactieve gedrag naar voren komt.

Proactief gedrag tonen tijdens het sollicitatiegesprek

#1 Initiatief nemen

Initiatief neem je door uit eigen beweging actie te ondernemen. In de context van een sollicitatiegesprek, kun je dit op allerlei manieren doen. We geven een tweetal voorbeelden.

Vragen stellen

De meest voor de hand liggende manier om initiatief te nemen in een gesprek is door vragen te stellen.

Als een proactieve houding een functievereiste is, zou het stellen van vragen een standaard onderdeel moeten zijn van je sollicitatiestrategie. Wanneer je namelijk geen vragen stelt en alleen maar antwoord geeft als je iets gevraagd wordt, toon je een reactieve houding. Dat is het tegenovergestelde van een proactieve houding.

Let er wel op dat je geen vragen stelt, waarvan je het antwoord eigenlijk had moeten weten (bijvoorbeeld omdat het op de bedrijfswebsite staat). Dit getuigt van een gebrekkige voorbereiding en kan een averechts effect hebben.

Verandering initiëren

Een andere, meer extreme manier om proactief gedrag te tonen, is het initiëren van verandering. Denk bijvoorbeeld aan het verbeteren van een product of proces. Dit kan lastig zijn, omdat je als nieuwkomer nog niet alles weet van het bedrijf.

Het vergt dan ook de nodige voorbereiding en je loopt het risico dat jouw idee niet haalbaar blijkt. Ongeacht de haalbaarheid van je idee, laat je er wel mee zien dat je betrokken bent en actief meedenkt over de ontwikkelingen binnen het bedrijf zonder dat erom gevraagd is. Een duidelijk teken van proactief gedrag.

Ga op zoek naar bruikbare informatie, onderzoek het bedrijf en wees creatief. Is er een product, dienst of proces dat je met jouw kennis, netwerk of vaardigheden kunt introduceren of verbeteren?

#2 Anticipeer op een kans of bedreiging

Zorg ervoor dat je op de hoogte bent van belangrijke trends binnen de branche en probeer in te schatten wat voor impact deze trends gaan hebben op het bedrijf. Welke technologische ontwikkelingen bieden kansen? Welke (potentiële) concurrenten vormen een bedreiging voor het bedrijf?

Het simpelweg benoemen van een kans of bedreiging is echter niet voldoende. Als je proactief gedrag wilt tonen, moet je een trend kunnen vertalen naar concreet voorstel.

Kies een kans of bedreiging uit, waarvan de impact voor het bedrijf groot kan zijn. Denk vervolgens na over een haalbare oplossing voor de bedreiging of een manier om de kans optimaal te benutten.

Verliesaversie

Om jouw voorstel kracht bij te zetten, kan het lonen om te focussen op een bedreiging. Mensen hebben over het algemeen een aversie tegen verlies. Dit betekent dat mensen van nature de voorkeur geven aan het vermijden van verliezen boven het verwerven van winsten.

Door bijvoorbeeld een oplossing te bieden voor een bedreiging die tot een verlies in marktaandeel kan leiden, kun je de werkgever direct het gevoel geven dat het bedrijf je nodig heeft.

#3 Vooruitkijken en toekomstgericht handelen

Proactieve mensen kijken vooruit, weten wat ze willen en handelen daar vervolgens naar. Je kunt hierbij onderscheid maken tussen de toekomst van jezelf en die van het bedrijf. In beide gevallen is het belangrijk dat je een duidelijk beeld hebt van wat je wilt, wat je kunt verwachten en wat jouw rol gaat zijn.

Toekomst van jezelf

In praktisch elk sollicitatiegesprek wordt gevraagd naar je ambities (denk bijvoorbeeld aan de vraag “Waar zie jij jezelf over 5 jaar?”).

Om proactief gedrag te kunnen tonen, is het belangrijk dat je voor jezelf een duidelijk toekomstplan hebt.

Vraag jezelf af waar je staat in je carrière, waar je naartoe wilt en waar het bedrijf naar op zoek is. Dat laatste is belangrijk om een antwoord te kunnen geven dat aansluit bij de plannen van de werkgever.

Bereid je goed voor en voorkom dat je met de mond vol tanden komt te staan.

Toekomst van het bedrijf

Wat is de visie van het bedrijf? Wat is de strategie van de afdeling waar je komt te werken? En wat kun jij betekenen bij het realiseren van de doelstellingen?

Formuleer voor jezelf een (lange termijn) doelstelling van het bedrijf en beschrijf welke rol jij daarin gaat spelen. Probeer jezelf te verkopen en koppel een aantal unieke kwaliteiten van jezelf aan de werkzaamheden die bijdragen aan het bereiken van het doel.

De sollicitatievraag “Waarom moeten we jou aannemen?”, biedt de ideale mogelijkheid om te laten zien dat je vooruitkijkt en toekomstgericht handelt.

#4 Noem voorbeelden uit het verleden

Je kunt proactief gedrag tonen door het letterlijk te laten zien (tip 1 tot en met 3), maar ook door voorbeelden uit het verleden te noemen.

Als je bij je vorige werkgever een prestatie hebt geleverd of een handeling hebt verricht die getuigt van een proactieve houding, kun je dit met behulp van de STAR-methode toelichten.

Door praktijkvoorbeelden uit het verleden te gebruiken, wordt je verhaal geloofwaardiger. Simpelweg zeggen dat je proactief bent, is namelijk niet voldoende om de werkgever te overtuigen. Hoe concreter je bent, hoe geloofwaardiger je overkomt.

Proactief gedrag tonen

Met de competentie “proactief handelen” kun je goed scoren tijdens het sollicitatiegesprek. De beste manier om dit te doen, is door het letterlijk te laten zien.

Neem het initiatief, kijk vooruit, denk mee over de toekomst van het bedrijf en anticipeer op mogelijke kansen en bedreigingen! Toon proactief gedrag door je proactief te gedragen!

Hoe toon jij proactief gedrag tijdens een sollicitatiegesprek? Welke indicatoren gebruik jij om de werkgever te overtuigen? Laat het ons weten in een reactie!