Hoe voorkom je de stress van de banenjacht?

“Wanneer je werkeloos bent, is het jouw werk om een baan te vinden”. ~ Iemand die jij kent Vrijwel iedereen die werkeloos is, of het ooit is geweest, zal deze quote herkennen. Zodra je je vorige baan kwijt raakt, net afgestudeerd bent, of er om een andere reden een tijdje uit hebt gelegen, is dit gelijk de verwachting van de gehele maatschappij. Als je niets beters te doen hebt, dan moet je nergens anders mee bezig zijn dan een andere baan vinden. Is dat logisch? Ja! Is dat realistisch? Nee! Iedereen die langere tijd werkeloos is, of is geweest, zal het gevoel herkennen: de frustratie na de zoveelste afwijzing. Deze frustratie is een symptoom van de stress die de banenjacht met zich meebrengt: de banenjacht burnout. Wat is dit en wat kun je er tegen doen?

Banenjacht Burnout

De banenjacht burnout is geen ziekte, een aandoening of iets in die trant. Het is een situatie, waar je in terecht komt als je langere tijd werkeloos bent en maar geen baan kunt vinden. Deze situatie is het gevolg van stress en tegenslagen die steeds zwaarder gaan wegen. Om deze situatie te voorkomen, of in ieder geval proberen te verminderen, vereist dat we deze begrijpen.

Onzekerheid

Het begint op het moment dat men werkeloos raakt. Dit brengt automatisch een aantal vooruitzichten mee die stress veroorzaken. De financiële onzekerheid, het wegvallen van inkomsten, zorgt er voor dat jouw financiële toekomst ineens een stuk onzekerder wordt. De angst dat men in de toekomst de touwtjes niet meer aan elkaar kan knopen zorgt voor druk om zo snel mogelijk een nieuwe baan te vinden. Die druk wordt steeds groter naarmate je langer werkeloos bent. Daarnaast verliest men het vermogen om de toekomst te voorspellen. Mensen maken graag plannen voor de lange termijn zoals verhuizen, vakanties, aankopen etc. Werkeloosheid zorgt er vaak voor dat al deze plannen de prullenmand in kunnen. Dit zorgt voor frustratie, maar ook angst omdat men niet weet wat ze te wachten staat.

Werk en privé

Een andere bron van stress is de verstoring die optreedt in iemands leven. Waar men eerder wel degelijk stress kon krijgen door het werk, kon diegene dit altijd op het werk achterlaten. Men kon een onderscheid maken tussen werk en privé. Zodra men thuis komt te zitten is die scheiding weg. De stress en frustratie van een banenjacht neem je mee in het privéleven. Je bent onderhevig aan de druk om een baan te vinden wanneer je er daadwerkelijk mee bezig bent, maar ook op de tennisbaan, of wanneer je in bed ligt. Daarnaast komt nog eens de verwachting van jouw omgeving om er continu mee bezig te zijn (als gevolg van de maatschappelijk verwachting dat jouw baan een baan vinden is). Men zal vaak gevraagd worden hoe het met de banenjacht gaat, wat ze willen gaan doen, of ze hulp nodig hebben, wat ze hebben lopen. Ze bedoelen het goed, maar het legt extra gewicht op de schouders.

Verwachtingen

Tot nu toe hebben we het vooral gehad over bronnen van stress. Het probleem van deze stress is dat deze steeds groter wordt. Een oorzaak hiervan is dat men onderhevig is aan verwachtingen wanneer het aankomt op werkeloosheid. Neem bijvoorbeeld een student die zojuist is afgestudeerd. Deze student verwacht waarschijnlijk wel dat hij/zij niet direct een baan zal hebben na de studie; dat er een periode van werkeloosheid tussen zit. Een korte periode van werkeloosheid zal dus geen probleem zijn. Echter, wanneer deze student langer werkeloos zal zijn dan verwacht wordt het een ander verhaal. De stress en frustratie zullen steeds nadrukkelijker worden naarmate het maar niet lukt om een baan te vinden. Iedereen heeft dergelijke verwachtingen wanneer ze werkeloos worden. Maar waarom valt het dan zo vaak tegen? Het probleem zit hem in het feit dat we menselijk zijn. Ons brein schat situaties op een bijzondere manier in. Dit noemen ze heuristiek. Waar een computer een situatie inschat door alle factoren mee te nemen voordat ze met een conclusie komen, neemt ons brein een afkorting om dit sneller te doen. Een goed voorbeeld hiervan is: Er staan drie witte koelkasten in een wei. Wat voor kleur heeft de linker koelkast? Wat voor kleur heeft de rechter koelkast? Wat voor kleur heeft de middelste koelkast? Wat drinkt een koe meestal? Als men hier direct op reageert is het antwoord waarschijnlijk ‘melk’, als we hier langer over nadenken zullen we echter ‘water’ antwoorden. Het punt is echter dat mensen niet direct alle informatie mee nemen wanneer ze en situatie inschatten. Hierdoor zijn we onderhevig aan vooroordelen. Als gevolg onderschat men het risico van langdurige werkeloosheid, omdat we onze eigen kansen beter inschatten als die van een ander (zie hiervoor de optimism bias en conjunction fallacy). Men verwacht dus vaak minder lang werkeloos te zijn dan anderen. Wanneer dit tegen blijkt te vallen, versterkt dit de stress en frustratie van werkeloosheid.

Gebrek aan beloning

Misschien wel de belangrijkste reden dat mensen steeds meer moeite krijgen met het vinden van een baan als ze al langere tijd werkeloos zijn is het gebrek aan een beloning voor alle inzet. Waneer men een baan heeft wordt werk beloont. Niet alleen met een maandelijks salaris of jaarlijkse bonus, maar ook door positieve feedback van collega’s, de baas, partners, klanten etc. De aard van een banenjacht betekent dat je pas op het einde beloont wordt, namelijk met een baan. Tot dan is het voornamelijk frustratie en negatieve feedback in de vorm van afwijzingen. Hier kan men maar een beperkte hoeveelheid van hebben. Stel je eens voor: je hebt een baan waar je constant negatieve reacties op krijgt. Bovendien zou je niet elke maand betaald krijgen. Je krijgt pas betaald als je baas tevreden is. Maar je weet niet wanneer dat is. Hoe lang zou jij deze baan volhouden? Zou je er überhaupt aan willen beginnen? En toch is dit het vooruitzicht van de sollicitant, met als enig positief vooruitzicht een baan.

Hoe kun je deze stress voorkomen?

Het is goed om te begrijpen wat er precies omgaat in iemand die al langere tijd op zoek is naar een baan. Wat we echter écht willen weten is hoe we deze situatie kunnen voorkomen. Of hoe we er in ieder geval mee om kunnen gaan. Met deze 4 stappen kun je de banenjacht burnout minimaliseren.

1. Stel doelen vast

Het begint allemaal met een concreet doel vast te stellen. Hiermee bedoelen we niet ‘ een baan krijgen’, maar wat voor baan je graag zou willen. Misschien zelfs waar je deze baan wilt krijgen. Het doel hier van is om focus te verkrijgen. Zolang je een concreet doel voor ogen hebt is de weg daar naartoe duidelijker dan wanneer je enkel als doel hebt om een baan te krijgen. Dit geeft meer zekerheid over wat je te wachten staat. Ook verhoogt het je kansen om daadwerkelijk een baan te vinden. Hier geld natuurlijk kwaliteit voor kwantiteit. Je kunt je beter met alle aandacht richten op een paar goede kansen dan al jouw aandacht verspreiden over een hoop mindere kansen.

2. Investeer jouw tijd goed

Als we het dan toch over kwaliteit boven kwantiteit hebben, laat dit dan ook gelden voor jouw aanpak. Werkelozen maken vaak de fout om zoveel mogelijke vacatures te vinden, snel te solliciteren, en weer door te gaan. De kunst van een goede sollicitatie zit hem in een goede voorbereiding en een consistent goede uitvoering. Dat betekent:

• Een goed, relevant CV
• Een duidelijke en overtuigende motivatiebrief
• ervoor zorgen dat het bedrijf weet wie je bent (spring er bovenuit!)

In andere artikelen hebben we het al vele malen verteld, maar een sollicitatie draait om relevantie en overtuiging. Relevantie in de zin van laten zien waarom jij de juiste persoon bent voor deze functie. Laat op jouw CV dus zien over welke kennis en vaardigheden jij reeds beschikt die van toepassing zijn op de functie waarop jij solliciteert. Overtuiging in de zin van wat je komt brengen in plaats van halen. Bedrijven weten dat je graag voor hun wil werken wanneer je solliciteert. Vertel ze daarom wat je komt brengen en waarom ze juist jou aan moeten nemen.

3. Maak onderscheid tussen werken en privé

Zoals gezegd verlies je de scheiding tussen werk en privé op het moment dat je werkeloos wordt. Het is dan ook aan jou om deze weer terug in stand te brengen. Allereerst moet je een work flow voor jezelf gaan creëren. Dat wil zeggen dat zaken gaat vastzetten. Zet tijden in je agenda vast waarop je niets anders doet dan bezig zijn met werk zoeken. De invulling is afhankelijk van de situatie waar je in zit: zoeken naar vacatures, CV’s en motivatiebrieven schrijven, netwerkborrels, zelfontwikkeling etc. Cruciaal is echter dat je op deze tijdens niets anders doet dan bezig zijn met werk zoeken. Zodra je eenmaal andere dingen gaat doen zal het zoeken naar werk altijd op het tweede plan belanden. Simpelweg omdat het altijd de minst leuke taak is en niemand je ertoe zet. Ten tweede moet je afspraken maken met je omgeving over het bespreken van jouw werkzaamheden richting het vinden van een nieuwe baan. De exacte afspraken die je moet maken zijn per persoon verschillend. Het gaat er echter om dat je het er alleen over gaat hebben als jíj dat wilt. Op deze manier voorkom je dat je dit als last gaat beschouwen. Mensen zullen misschien raak opkijken als je een dergelijk verzoek doet, maar het is in jouw eigen belang.

4. Beloon jezelf

Tot slot moet je een beloningssysteem voor jezelf gaan opzetten. Je wilt voorkomen dat je alleen negatieve feedback krijgt totdat je daadwerkelijk een baan hebt gevonden. Je moet een manier vinden om jouw goede werk te belonen. Denk hierbij aan een uurtje wandelen zodra je een CV met motivatiebrief de deur uit hebt gedaan (en deze kwalitatief uitstekend is). De sleutel is om ervoor te zorgen dat je niet enkel negatieve vooruitzichten hebt op korte termijn als je bezig bent met jouw banenjacht. Belangrijk is wel dat je resultaten beloont en niet enkel inzet. Betrek hier desnoods iemand anders bij (familie, vriend, kennis etc.). Dit vereist minder zelfdiscipline bij het belonen en kan tevens dienen als vervanging voor de sociale voldoening die je vroeger haalde op de werkvloer. Vind een manier om het solliciteren minder vervelend te maken! We hopen dat je met het lezen van dit artikel sneller een leuke baan vind! Ben je zelf niet werkeloos, maar ken je wel iemand in deze situatie? Dan hopen we dat je nu beseft waar deze mensen mee om moeten gaan. Actief werk zoeken is een zware klus, en verdient bewondering. Geef dat deze mensen ook! Heb jij wellicht zelf ervaringen met een banenjacht burnout? Of ken jij iemand die hier problemen mee heeft/had? Heb je wellicht nog extra tips die anderen kunnen helpen? Laat het ons weten via een reactie!