Omgaan met een burn-out: herkennen, voorkomen en herstellen

Stress, vermoeidheid en overspanning. Je voelt je uitgeput, krijgt een hekel aan je baan en ook in je privéleven gaat de negativiteit een rol spelen. De kans is groot dat je last hebt van een burn-out. Dit is een reactie op langdurige werkstress en heeft een enorme impact op je leven.

Ondanks de problemen die een burn-out met zich meebrengt, zullen sommige mensen je klachten niet erkennen. Vaak onterecht, want burn-outklachten spelen een grote rol op de Nederlandse werkvloer. Het aantal burn-outklachten blijft namelijk al jaren stijgen. Dit blijkt uit het rapport Arbobalans 2018, het tweejaarlijkse onderzoek van TNO. Het aantal burn-outklachten onder werknemers is gestegen van 11% in 2007 naar 16% in 2017.

Door de grote impact van een burn-out is het belangrijk om te weten hoe je een burn-out herkent en kan voorkomen. Ook lees je in dit blog de fases die je moet doorlopen om te herstellen van een burn-out.

Hoe herken je een burn-out?

Een burn-out, letterlijk vertaald ‘opgebrand’, is een bepaalde staat van overspannenheid. De term overspannen wordt vaak gebruikt in relatie tot een burn-out. Het verschil is dat overspannen zijn vaak een korte termijn oorzaak heeft. Een burn-out is het eindstadium van een lange periode van overspanning, emotionele overbelasting en stress.

De stress die bijdraagt ​​aan een burn-out komt voornamelijk van je werk, maar stress van je privéleven draagt hier ook zeker aan bij. Een burn-out kan zich op veel verschillende manieren uiten, maar het gaat vaak samen met onderstaande symptomen:

Stress

Als je te veel stress ervaart tijdens je werk lukt het je niet meer om je op bepaalde werkzaamheden te concentreren. Daarbij leidt deze stress tot continu piekeren en slecht slapen. Een ander gevolg van de stress is dat je overgevoelig wordt en snel geïrriteerd raakt.

Energiegebrek

Een belangrijk signaal waaraan je kunt herkennen dat je je grenzen aan het overschrijden bent is energiegebrek. Je bent te vermoeid om je werkzaamheden op te pakken.

Geheugenverlies

De overbelasting kan ervoor zorgen dat je denkprocessen verstoord raken. Je brein verwerkt informatie veel trager en kan niet meer zoveel op de korte termijn onthouden.

Onverschilligheid

Een ander signaal is het gebrek aan betrokkenheid. Dit uit zich in afstandelijkheid naar collega's, gebrek aan interesse in je werkzaamheden en jezelf motiveren wordt steeds lastiger. Lees hier meer over met meer plezier naar je werk gaan.

Moedeloosheid

Doordat je overspannen raakt heb je het gevoel dat je het allemaal niet meer aankunt. Je wil/moet veel doen, maar je weet dat het je niet gaat lukken. Deze moedeloosheid gaat samen met een afname in je professionele zelfvertrouwen, een lage eigenwaarde en negatieve gedachten.

Herken je deze signalen dan is het verstandig contact op te nemen met je huisarts. Er zijn online ook gratis burn-out testen te vinden die je kunt nemen om te kijken in welke mate je een burn-out hebt.

De gevolgen van een burn-out

Een burn-out heeft grote impact op je leven, zowel op je werk als privé. Je bent uitgeput, wordt onverschillig naar je baan toe en je verliest professioneel vermogen. Dit gaat samen met andere klachten zoals gespannenheid, concentratie- en motivatiegebrek, emotionele reacties, slapeloosheid, snel prikkelbaar, verandering in eetpatronen en somberheid. Ook kunnen er fysieke klachten ontstaan. Zo kan je last krijgen van rugpijn, hoofdpijn, nekpijn of hartkloppingen.

Al deze klachten leiden tot het gevoel dat je de vele problemen niet meer aankunt. Het gevoel van machteloosheid zorgt ervoor dat het je niet meer lukt je dagelijkse bezigheden uit te voeren.

Uiteindelijk zorgt een burn-out ervoor dat je niet meer in staat bent te werken. Dit kan enkele weken duren, maar ook meerdere maanden.

Reden genoeg om een burn-out te voorkomen! Ook voor werkgevers is burn-out preventie van groot belang. Er wordt namelijk geen werk uitgevoerd, maar ze betalen wel salaris. De kosten voor werkgerelateerd verzuim, arbeidsongeschiktheid en zorg bedragen bijna 9 miljard euro per jaar!

Voorkomen van een burn-out

Als je de burn-out signalen begint te herkennen dan is het tijd om in actie te komen. Een burn-out voorkomen is zeker mogelijk door op tijd in te grijpen met onderstaande tips.

#1 Ken je grenzen en zeg ‘nee’

Sommige mensen vinden het erg moeilijk om ‘nee’ te zeggen. Als je alle werkzaamheden aanneemt die je worden aangeboden, dan kan dit zorgen voor overbelasting. Probeer daarom vaker ‘nee’ te zeggen. Als je het moeilijk vindt om 'nee' te zeggen, leg dan uit dat je het graag zou doen, maar je eerst je andere taken moet afronden.

#2 Praat over je problemen

Ga het gesprek aan met mensen in je omgeving. Ten eerste lucht het op te vertellen waarmee je worstelt. Daarbij zullen ze het waarderen en kunnen ze je wellicht helpen.

Verder kan het helpen om te praten met een specialist. Denk hierbij aan een bedrijfsarts, psycholoog of de huisarts.

#3 Acceptatie

Streven naar perfectie zorgt voor veel stress en leidt tot demotivatie. Wees realistisch in je doelen en accepteer dat goed, goed genoeg is.

Accepteer verder dat je niet overal invloed op kan hebben. Focus je op de zaken waar je invloed op hebt en sluit de rest zo veel mogelijk buiten. Dit zorgt voor meer rust en tevredenheid.

#4 Time-out

Een break kan voor de nodige rust zorgen. Dit kun je doen door korte pauzes in te plannen gedurende je werkdag. Door de dag in te delen met rustmomenten kunnen veel klachten en spanningen al verdwijnen.

Mocht je al dicht tegen overbelasting aan zitten, dan kun je er ook voor kiezen om er even tussenuit te gaan. Enkele dagen vrij nemen van je werk kan ervoor zorgen dat je net de adempauze krijgt die je nodig hebt.

#5 Structuur

Structuur is een uitstekend middel om om te gaan met stress en rust te creëren. Een vast dagritme is hierin prettig. Houd vaste tijden aan met niet te weinig, maar ook niet te veel slaap.

Plan je vaste taken van te voren in en plan hiervoor genoeg tijd. Op die manier heb je de rust om het af te ronden en kan je het vervolgens loslaten. Leer jezelf aan taken af te ronden voordat je aan een nieuwe taak begint.

#6 Leef gezond

Gezond leven zorgt voor betere fysieke en mentale gesteldheid. Eet gezond, beweeg dagelijks en slaap voldoende. Ook al is de zin om te bewegen wellicht niet meer aanwezig, probeer je toch te houden aan je dagelijkse of wekelijkse sportmomenten. Bewegen is een uitstekende manier om stress tegen te gaan.

Herstellen van een burn-out

Een burn-out gaat niet vanzelf weg. Sterker nog, als je de onderliggende problemen niet begrijpt en oplost zal het alleen maar verslechteren. Alleen rust houden is niet voldoende. Op die manier is de kans groot dat je in dezelfde situatie terechtkomt wanneer je eenmaal weer aan de slag gaat.

Er zijn drie fases die je doorloopt in het herstelproces. Tijdens al deze stappen is het aan te raden om met een specialist te praten. Een bedrijfsarts en huisarts kunnen je uitstekend begeleiden in deze drie fases:

1. Probleem erkennen en oorzaken vaststellen

Ondanks dat een burn-out niet door iedereen gezien wordt als een serieus probleem, kan de impact op je leven erg groot zijn. Daarom is het in eerste instantie belangrijk dat je erkent dat je een serieus probleem hebt. Vervolgens ga je achterhalen wat de oorzaak is van dit probleem.

Een burn-out is langzaam opgebouwd en zal door meerdere factoren ontstaan zijn. Bij sommigen zal de oorzaak vrij duidelijk zijn, bij anderen is dit lastiger.

Denk goed na waarom je stress ervaart en negatieve gedachten hebt met betrekking tot je baan. Ga na bij welke werkzaamheden en activiteiten deze problemen spelen, achterhaal de onderliggende oorzaken en schrijf deze op.

2. Problemen koppelen aan oplossingen

Nu je de oorzaken weet, kun je na gaan denken over eventuele gevolgen. Ga na welke mogelijkheden je hebt om de problemen weg te nemen. De 6 bovenstaande tips om een burn-out te voorkomen kunnen ook toegepast worden als je een volledige burn-out hebt.

Praat hierover met je omgeving en professionele hulp. Deze hebben vaak adviezen en oplossingen die je zelf niet bedenkt of niet durft te nemen.

Bepaal vervolgens welke werkzaamheden en activiteiten je nog kan blijven uitvoeren en welke je beter (tijdelijk) kunt stoppen. Vaak heeft een burn-out dusdanig grote gevlogen dat een tijdelijke break van het werk nodig is.

3. Aan de slag!

In de laatste fase ga je de gevonden oplossingen in de praktijk brengen. Houd er rekening mee dat het herstellen van een burn-out niet bij iedereen even snel gaat. Het kan helpen om na een break geleidelijk weer aan het werk te gaan.

Dit kan door minder uren te maken of het langzaam op te bouwen. Ook kun je een ander takenpakket nemen. Mocht de bron van het probleem bedrijfs- of functiegerelateerd zijn, kan het een oplossing zijn om een andere baan te overwegen.

Herken, voorkom en herstel

Een burn-out kan zich op veel verschillende manieren uiten, maar het gaat vaak samen met symptomen zoals stress, onverschilligheid en moedeloosheid. Als je deze symptomen begint te herkennen ga dan aan de slag om te voorkomen dat je thuis komt te zitten met een burn-out. Wat dan helpt is structuur aan te brengen, het gesprek aan te gaan en ‘nee’ te durven zeggen.

Indien je een burn-out hebt kun je drie fases doorlopen om te herstellen. Het is in eerste instantie belangrijk dat je erkent dat je een serieus probleem hebt. Vervolgens ga je achterhalen wat de oorzaak is van dit probleem. Nu je de oorzaken weet, kun je na gaan denken over hoe je deze kunt oplossen. In de laatste fase ga je de gevonden oplossingen in de praktijk brengen.

Stelling: Een burn-out is overschat en is niets meer dan de werkdruk niet aankunnen!

Eens of oneens? Laat het ons weten in een reactie?